Dagkookboek (1)
Laatst maakte ik tijdens het suffig koffie drinken met mijn broer iets opwindends mee. Hij trok zijn ijskast open en toonde mij een volle ovenschaal.
Al had ik hem 35 jaar niet meer gezien, ik herkende hem meteen: de Zwitserse bonenschotel die mijn moeder ons, kinderen, vroeger wekelijks placht te serveren.
Een loodzwaar gerecht van witte bonen met rookworst en ei, bij uitstek geschikt voor een arm gezin met opgroeiende kinderen, en dat wáren we. Mijn moeder was geen held in koken, maar over deze schotel waren we het eens: die was fenomenaal.
Het kookboek waar ze die creatie uit had stond me nog scherp voor de geest. Dagkookboek 2 van Marianne Stuit, die decennia lang de kookrubriek voor de Volkskrant maakte. Een langwerpig, smal boek, oranje met groen, want het waren de jaren zeventig, met 365 dagmenu's in het genre 'omelet met champignons / spinazie / gebakken aardappelen / druiven' of 'heldere kippensoep / lamskoteletten met bananenmoes / sla / patates frites'.
Sylvia Witteman, 16 april 2016, De Volkskrant
Dagkookboek (2)
Heel aardige boeken van Marianne Stuit, niks mis mee, en jammer dat deel 1 niet te vinden is. Wel een Dagkookboek zonder verder een nummer en van dezelfde auteur, maar dat is uit de late tachtiger jaren; deze twee zijn uit 1976 en 1981 respectievelijk.
Wel een tijdsbeeld. In deel 2 "Kook de champignons in een halve liter water gaar"; "Neem een ½ literblik schildpadsoep", "dragonpoeder"; "Een potje diepvries soepgroenten"; "Franse selderij" en ja dat had je toen, gestoofde bleekselderij in blik en niks vers, maar het is erg lekker. De huisvijand van de familie Witteman, het Cultuurkamer-lid Werumeus Buning, schreef er al uitgebreid over, in 1955, in 100 Avonturen met een Pollepel.
Het systeem. 3 januari in deel 3: Tartaar met hardgekookt ei, Veldsla met kaas, Aardappelpuree in de oven, Mandarijnen en noten. Volgt het recept van die sla. Met radijs, wijnazijn, olie, ui, mosterd, zout en peper, suiker, Parmezaan.
"Laat de ossenstaart ruim twee uur koken", dat is wel erg krap. "Een blikje gaffelbitter", lekker spul maar het is wel wennen. Schmidt Zeevis verkoopt het. "Mosselsaus speciaal", een voorafje vóór spaghetti met kaas en tomatensla, en koffie na. Boter, ui, 1 dikke prei, soepgroenten, kerrie, gember, sambal, 200 g gehakt, bloem, 2 potjes zure mosselen, koffieroom, zout en peper.
Eten uit de Krant
Dit boekje verscheen in 1986, en is het eerste boek met een compilatie uit de kookrubriek (van meerdere auteurs bedoel ik) die toen nog niet De Volkskeuken heette maar simpelweg Keuken.
Recepten van Ad de Boer, Wouter Klootwijk, Lydia Rood en Martin Ruyter.
Kabeljauw-wangetjes, kijk! "Niet het duurste van de kabeljauw", nee, toen nog niet nee, maar daarna werd het mode. Altijd al populair geweest in Baskenland (Kokotxas), en vroeger werd er bij ons de kibbeling van gemaakt.
"Basissaus", mooi, en dat kom je weinig tegen terwijl het toch zo belangrijk is. Nou ja, in de professionele keuken dan.
"Normandische cider is hier haast niet te krijgen", weer een tijdsbeeld. En een ander: dat cochenille niet meer van schildluis wordt gemaakt maar dat het synthetisch is. Toen nog wel ja, maar de luis is weerom.
Een fout recept van vis roken, ongepekeld namelijk. Garnalensoep uit de snelkookpan, waar slaat dat nou op? En die vis heet niet snotdolf maar snotolf (waarvan nepkaviaar) en het is niet Sandwich kanibaal maar Toast Canibale. En rode bieten worden niet "voorgekookt" geleverd maar gestoomd.
Koken uit de Krant
Dit is weer een boek van een enkele auteur, uit de tijd dat de kookrubriek De Volkskrant Kookrubriek heette. 1996, Lieke Schlichte Bergen, en precies bekakt geschreven zoals je dat verwacht van iemand met een dubbele achternaam. Het verschil in de titels van dit en van het vorige boek is dan ook mooi subtiel gekozen, lijkt het.
"4 plukjes sla-melange". "Tabbouleh" (geen typo). "Tortilla de papas Spaanse tortilla": papas is niet Spaans, dat heet daar patatas. "Lasagne van koolraap, hoe krijg je het verzonnen. "Zuidafrikaanse bobotie": Bobotie is altijd Zuid-Afrikaans. "Kabeljauw cordon-bleu": gejat uit Spaans Koken.
De Volkskeuken
Weer de rubriek (en die nu heet zoals ie vandaag de dag nóg heet) en dus verschillende auteurs. Adriaan de Boer (is dat die Ad de Boer van hierboven?), Pay-Uun Hiu (aka De Nep-chinees die toen nog niet vego was), Adriaan Jaeggi (nooit zo'n hoge pet van opgehad), Onno Kleyn (nomen est omen; "De enige professional in dit gezelschap" woehoewahahahahahaha!), Henk Muller (nooit van gehoord), Nanda Troost (nooit zo'n hoge pet van opgehad), en ter compensatie van al deze doffe ellende Sylvia Witteman, de beste van allemaal.
Het kerstgeschenk 2005 van de krant. Voor wie geen idee.
En het ergste is nog dat er van Witteman erg weinig in staat, recept 1 op pagina 14, recept 2 op pagina 106, maar van die anderen, oei. Vier recepten van Kleynejan achter mekaar, vier van Jaeggi idem, dan vijf van De Nep-chinees enzovoorts.
Ik heb geen zin om nader in te gaan op de lulpraat van die zes culinaire veenlijken. "In de Arabische en Iraanse keuken wordt soms gebruik gemaakt van [bolle taal] taklia, een soort smaakmaker van een paar geplette teentjes knoflook waar wat zout overheen gestrooid moet worden [bolle taal]". Taklia dat is typisch Egyptisch. Knoflook pletten met korianderzaad en grof zeezout, en dat opbakken in flink olijfolie. Over de linzen en zo.
Huibers heeft honger
Weer een solo-vlucht, uit 2010 nu. Deze culinaire rochelaar heb ik al eerder binnenstebuiten gekeerd. Zie Kletsmajoren » Huivers.
